Schaduwkosten zijn de kosten van een gebouw, product of project op het milieu – uitgedrukt in een geldwaarde. De schaduwkosten spelen een grote rol in de Nederlandse bouw. Hoe worden deze kosten berekend?
In de Nederlandse bouw, speelt duurzaamheid een grote rol. En één van de belangrijkste manieren om de milieu impact van een product of bouwproject aan te tonen is om de schaduwkosten hiervan te berekenen.
Schaduwkosten zijn de kosten van een gebouw, product of project op het milieu – uitgedrukt in een geldwaarde. Deze kosten zijn misschien niet direct zichtbaar in onze economie. Maar toch betaal je wel voor ze, zij het indirect.
Denk bijvoorbeeld aan je ziektekostenverzekering (e.g. gezondheidseffecten door fijnstof) of aan bepaalde belastingen (e.g. dijkverhogingen die de provincie doet voor klimaatadaptatie). Om deze reden worden schaduwkosten vaak ook wel maatschappelijke kosten genoemd.
Een lage schaduwprijs betekent dat je gebouw of product relatief duurzaam is, een hoge schaduwprijs betekenen het tegenovergestelde.
“Schaduwkosten zijn de kosten van een gebouw, product of project op het milieu – uitgedrukt in een geldwaarde. Deze kosten zijn niet direct zichtbaar in onze economie. Maar toch betaal je wel voor deze kosten, zij het indirect.”
De schaduwkosten (ook wel schaduwprijs) van een product of project vat alle relevante milieueffecten samen in één enkele score van milieukosten.
Om de schaduwkosten te berekenen, voer je een Levenscyclusanalyse (LCA) uit over het geïdentificeerde materiaal/product (of over meerdere materialen wanneer je de schaduwkosten van een heel gebouw berekend). Dit doe je door middel van een rekentool zoals Ecochain (producten en materialen) of DuboCalc (projecten).
Een levenscyclusanalyse berekent de milieu-impact over de gehele levenscyclus van je materiaal/product. Denk hierbij aan de extractie van de grondstoffen, tot de uiteindelijke afvalverwerking.
De resultaten van de LCA worden verdeeld over 11 milieu impact categorieën. Om tot de schaduwkosten te komen, worden deze 11 impact categorieën afgewogen naar zwaarte en gekoppeld aan een geldwaarde (bij.v Euro’s of ponden). Hierna worden deze 11 geldwaardes samengevoegd tot één score: de totale schaduwkosten van je product/materiaal.
De schaduwprijs is de eenheid van de Milieuprestatie Gebouw (MPG) score en Milieu Kosten Indicator (MKI).
Voor de MPG worden de schaduwkosten berekend over alle materialen van een gebouw. Om deze reden worden de kosten nog verdeeld door het vloeroppervlakte van het desbetreffende gebouw. Als resultaat wordt de MPG uitgedrukt in Euro’s/m2/jaar. De MKI wordt daarentegen alleen voor een product of project gebruikt en in Euro’s/jaar uitgedrukt.
Let op: Door de komst van de EN15804 + A2 zijn de 11 milieu impact categorieën voor de berekening van schaduwkosten aangepast naar 19 categorieën. Deze nieuwe categorieën zullen vanaf 2022 de oude vervangen. Dit heeft gevolgen voor de MPG en MKI berekening. Doe hier de risico check voor jouw bedrijf.
Het koppelen van milieuprestatie aan een geldwaarde zorgt ervoor dat milieuprestaties vereenvoudigt worden en makkelijker kunnen worden vergeleken. Zelfs over meerdere industrieën. Daarnaast wordt het makkelijker om milieuprestaties te communiceren naar de belangrijkste stakeholders en milieu eisen op te stellen.
In de Nederlandse bouw is de MPG namelijk verplicht bij het bouwen van nieuwe kantoorgebouwen of nieuwbouwwoningen en een opkomend criterium in de GWW. De MPG van een gebouw moet dan ook lager zijn dan een score van 1.0 Euro per m2 per jaar. Ook wordt bij publieke aanbestedingen de MKI gebruikt als belangrijk criterium om de uiteindelijk winnende offerte te bepalen voor leveranciers.
