De Bepalingsmethode (MKI) is aangepast: Wat de EN15804 + A2 betekent voor jouw bedrijf

Er is een herziene versie van de belangrijke Europese duurzaamheidsnorm- de EN15804 + A2. Hierdoor verandert de Nederlandse Bepalingsmethode. Dit betekent: nieuwe LCAs, extra rapporteren en het berekenen van MKIs gaat veranderen. Wat betekent dit voor mijn bedrijf?

Milieu-impact en LCA

Wat is de EN15804?

Om deze herziene standaard van de EN15804 te begrijpen, is het handig om eerst te weten wat deze norm in de eerste instantie inhoudt.

De EN15804-norm die de EU in 2012 heeft geïnitieerd, bepaalt hoe- met name bouwbedrijven- hun milieuproductverklaringen (EPDs) moeten opstellen. Om een EPD van een specifiek product op te stellen, moet een Levenscyclusanalyse (LCA) worden opgesteld die gebaseerd is op de EN15804 (A1+ A2) en mogelijk enkele aanvullende relevante normen die specifiek zijn voor een bepaald type product (Product Category Rules). Voor keramische producten zullen bijvoorbeeld andere normen gelden bij het uitvoeren van een LCA dan voor staal.

De EN15804 is belangrijk omdat het de EPDs in de bouwsector allemaal transparant en vergelijkbaar maakt. Hierdoor wordt de duurzaamheidstransitie in de bouwsector eerlijker en transparanter. In Nederland is de EN15804 dan ook het fundament van de NMD Bepalingsmethode. De NMD Bepalingsmethode geeft specifiek voor Nederland aan welke milieu-impact categorieën moeten worden meegenomen in het berekenen van de MKI.

De EN15804+A2 maakt het mogelijk om de duurzaamheid van bouwwerken te beoordelen. De norm is formeel bekend als de EN15804 + A1 “Duurzaamheid van bouwwerken -Milieuproductverklaringen – Kernregels voor de productcategorie van bouwproducten”.

De nieuwe Bepalingsmethode 1.0

Vanaf juli, 2022 is rapporteren volgens de EN15804+A2 verplicht. Om deze veranderingen in de Nederlandse bouw & infra te implementeren is de Nederlandse Bepalingsmethode aangepast naar versie 1.0.

In juni 2019 werd de EN15804 herzien en aanvaard door het European Committee for Standardization (CEN). De herziene versie sluit namelijk beter aan bij de ‘Product Environmental Footprint (PEF) van de Europese Commissie’. Deze PEF is een nieuwe, door de EU geïnitieerde methodologie en norm die organisaties ertoe zal sturen om betrouwbaardere milieumetingen uit te voeren.

De EN15804 + A2 brengt dan ook 6 belangrijke veranderingen mee in het maken EPDs door bouwbedrijven:

1. De hernieuwde EPD is nu verantwoordelijk voor het rapporteren van de voordelen van end-of-life recycling van een product:

De herziene versie bevat nu berekeningen voor de end-of-life benefits (bijlage D). Deze nieuw toegevoegde bijlage D voor berekeningen van de voordelen van end of life berekeningen, houdt een meer gedetailleerde richtlijn in voor de berekeningen van de voordelen en belastingen buiten de systeemgrenzen en is gebaseerd op de PEF-EOL-formule. De opname van de end-of-life (EOL) fase betekent dat circulariteit en recycling een grotere rol gaan spelen bij het bepalen van de milieu impact. Dit biedt ook nieuwe kansen voor biogene materialen.

2. EPD’s zijn verplicht om nu meer levensfasen op te nemen:

Alle bouwproducten moeten nu de modules A1-A3 aangeven, evenals C1-C4 en module D (zoals hierboven vermeld). Deze levensfasen waren voorheen optioneel. De herziene norm bepaalt specifiek dat het alleen onder zeer specifieke voorwaarden nog mogelijk zou zijn om een cradle-to-gate (alleen A1-A3) EPD te doen. Voor alle andere gevallen moeten echter het levenseinde (EOL) en de voordelen voor recycling aan het einde van de levensduur- in de EPD’s worden opgenomen.

Dit betekent meer berekeningen, en dus meer werk. Aan de andere kant vergroot het ook het inzicht in de milieuprestaties van jouw product. Naarmate we groeien naar een meer circulaire economie, is inzicht in de end-of-life impact van producten cruciaal.

3. Rapportage over aanvullende milieu-impactcategoriën:

De EN15804 + A2 vereist nu rapportage over 6 extra milieu-impactcategorieën die in overeenstemming zijn met de nieuwe PEF-methodologie van de EU. De voormalige milieu-impact categorieën zullen niet langer in deze herziening zitten. LCA-beoefenaars zullen nu moeten rapporteren over 13 hoofdcategorieën en de 6 extra milieu-impact categorieën die daaraan zijn toegevoegd. De nieuwe en oude set categorieën vindt je hieronder (Afbeelding 1 & 2).

Opmerkelijk is dat de milieu-impact categorie ‘resource depletion’ (metals + fossil fuel) zwaarder weegt in de nieuwe EN15804 + A2 en Bepalinsgmethode. Dit gaat dan ook positief werken op het stimuleren van de circulaire economie. Uitputting van mineralen/metalen levert bij de huidige bepalingsmethode monetaire weging namelijk geen bijdrage. Echter, bij de EN15804 + A2 -weging levert het een zeer hoge, dominante bijdrage bij aluminium en zonnepanelen en — opvallend genoeg ook: polyester producten.

Belangrijk: Volgens de nieuwe versie van de Bepalinsgmethode 1.0 (inmiddels versie 1.1), moet je nu in Nederland op zowel de oude set impact categorieën als de nieuwe set categorieën rapporteren. Dit heeft gevolgen op de geldigheid van huidige LCAs en zal in de toekomst ook effect hebben op de berekening van de MKI.

Oude set impact categorieën
Afbeelding 1. De oude set milieu-impact categorieën (EN15804 + A1).
Afbeelding 2. De nieuwe set milieu-impact categorieën (EN15804 + A2).

4. Rapporteren op biogeen koolstof:

De EN15804 + A2 besteedt meer aandacht aan biogene koolstof (inclusief koolstofcompensatie). Dit betekent dat de biogene koolstofmassa in het product en de verpakkingen nu moet worden gerapporteerd  Dit betekent dat in alle modules van de LCA, ook in C4 (einde-gebouw levensduur) en module D (de potentiële milieuvoordelen en -belasting buiten de systeemgrens), de opname en emissie van biogeen koolstof verplicht wordt meegenomen. Biogene koolstof in bouwproducten moet nu dus worden opgenomen in EPDs (en dus ook in de Bepalingsmethode).

In de komende jaren zullen de PEF-categorieregels (PEFCR) hoogstwaarschijnlijk worden bijgewerkt. Dit betreft het specifiek vermelden van het biogene koolstofgehalte voor verschillende productcategorieën en in verschillende sectoren.

Belangrijk: De invloed op biobased bouwmaterialen

In de 6 nieuwe vereiste milieu-impactcategorieën voor de rapportage van de EN15804+A2 zit nu ook de milieu-impact categorie ‘klimaatverandering biogeen’. Voor het berekenen van de milieukosten indicator (MKI) is echter nog geen wegingsfactor gecreëerd voor deze nieuwe categorie.

Dit betekent dat het nog onzeker is wat de invloed zal zijn van deze nieuwe categorie bij het aantonen van de duurzaamheid van je biobased product(en) d.m.v. de MKI. Deze nieuwe wegingsfactor wordt op het moment nog gemaakt. Om (positieve of negatieve) verassingen te voorkomen– raden we daarom aan om al wel nieuwe LCAs te creëren volgens de nieuwe norm.

5. Documentatie + gegevenssets moeten worden omgezet in ILCD-formaat:

De herziene versie van de EN15804 vereist aanvullende wijzigingen in de kwaliteitsbeoordeling van gegevens. Hier moeten documentatie en datasets worden omgezet in het ILCD-formaat (International Reference Life Cycle Data System). Een vereiste die lastig is, omdat dit het gebruik van huidige databases voor EPD’s kan bemoeilijken.

6. Gedetailleerde beschrijvingen van functionele en gedeclareerde eenheden:

Ten slotte maken de revisies ook meer vergelijking mogelijk met andere productsystemen die aan dezelfde functionele eenheid voldoen. EPD’s waren meestal niet bedoeld voor productvergelijking. Een van de doelstellingen van de PEF is echter om productvergelijkbaarheid mogelijk te maken. Daarom ontwikkelt de EU nu een standaard die in de toekomst de horizontale regels voor de business-to-consumer EPD-benchmarksystemen in de bouw zal bevatten. Deze horizontale regels worden de Product Category Rules (PCR’s) genoemd en zijn momenteel in ontwikkeling.

Een van de eerste PCR’s die klaar zijn, zijn die voor de Nederlandse asfaltsector. Deze kunnen hier worden gevonden. Dit is geweldig nieuws en zal veel aannemers helpen bij het selecteren van bouwproducten op basis van milieu-impact en prestatie.

Welke kansen biedt de EN15804 + A2?

  • Scherpere inzichten: De EN15804+A2 zorgt voor een meer gedetailleerd en uitgebreide EPD. Dit helpt bedrijven om nog meer inzicht te genereren in de milieu-impact en -prestaties van hun producten.
  • Meer nationale & internationale kansen: Het zorgt voor een betere productvergelijking bij aanbestedingen, duurzamere besluitvorming en uiteindelijk helpen met de transitie naar een duurzamere en circulaire bouwsector. Niet alleen in Nederland, maar ook in heel Europa. Dit stimuleert dan ook zeker internationale zakelijke kansen. 
  • Toenemende vraag naar circulariteit: Binnen de nieuwe LCAs/EPD en Bepalingsmethode 1.0 (inmiddels versie 1.1) ligt de nadruk nog meer op circulariteit. Dit biedt kansen voor bedrijven die actief zijn in de recycling- en in de einde-levensduur fase van constructies.  

Het drastische gevolg: Nieuwe LCAs & een nieuwe MKI

In Nederland heeft de EN15804 + A2 een groter effect dan in andere EU landen als gevolg van de reeds aanwezige duurzaamheidsnormen. Dit heeft de volgende gevolgen voor leveranciers in de Nederlandse bouw & infra:

  1. Dubbel rapporteren: Vanwege de EN15804 + A2 vereiste de Bepalingsmethode 1.0 vanaf 1 januari, 2021 nu een dubbele LCA rapportage: rapportage volgens de EN15804 + A1 én de EN15804 + A2. Inmiddels is de EN15804+A2 verplicht, maar is dubbel rapporteren nog steeds nodig omdat de EN15804+A2 nog niet is verwerkt in de MKI berekeningen.
  2. Oude LCA’s zijn incompleet: Vanaf 1 juli, 2022 is de oude set LCA categorieën vervallen en is rapporteren volgens de nieuwe LCAs verplicht.
  3. Nieuwe MKI: De Bepalingsmethode 1.0 (inmiddels versie 1.1) heeft uiteindelijk ook consequenties voor de berekeningen van de Nederlandse MKI (Milieukostenindicator). De MKI wordt in Nederland gebruikt door leveranciers om hun duurzaamheid aan aannemers te bewijzen en zo tenders te winnen. Voor de nieuwe set milieu-impact categorieën van de EN15804+A2 in LCAs, is een ook nieuwe passende lijst weegfactoren (€) nodig. Deze lijst wordt nu ontwikkeld, maar wanneer deze klaar is is nog niet duidelijk. Juist hierom is het belangrijk dat bedrijven nu al gaan anticiperen en nieuwe LCAs gaan maken. Zo ben je gelijk klaar als de nieuwe weegfactoren worden bekend gemaakt.  

BELANGRIJK VOOR MKIs: Omdat er nog geen nieuwe weegfactoren zijn voor MKIs volgens de EN15804+A2, moet men in Nederland volgens zowel de EN15804+A1 als A2 een LCA maken. MKIs kunnen namelijk alleen nog worden gemaakt op de oude set LCA categoriën.

Voorbereiden op de EN15804 + A2

Het creëren van deze uitgebreidere EPDs volgens de nieuwe Bepalingsmethode kost veel tijd. Om deze nieuwe EPDs te maken, moet daarom de EN 15804 + A2 eerst worden geïmplementeerd door software leveranciers die de EPDs certificeren en publiceren.

Ecochain is een van deze software leveranciers. Wij produceren MKIs en EPDs voor veel verschillende partijen in de bouwsector. Met onze software kun je nu al rapporteren volgens de EN15804 + A2. Zo ben je direct klaar voor de nieuwe MKI en alle nieuwe mogelijkheden die deze nieuwe norm te bieden heeft.

*Ben je al klant bij ons en heb je vragen over de EN15804 + A2 in onze software? Neem dan vooral contact met ons op.

Author
Zazala Quist

Hi, I'm Zazala - former content writer at Ecochain. My goal: make difficult sustainability concepts - understandable to all.

All posts by Zazala