Milieukostenindicator (MKI) – Overzicht

De milieukostenindicator (MKI) vat alle milieueffecten samen in één score – uitgedrukt in Euro’s. Maar waarvoor wordt de MKI gebruikt? En hoe kun je de MKI berekenen?

Milieu-impact en LCA

Wat is de milieukostenindicator (MKI)?

De milieukostenindicator (ook wel de MKI) is een single-score indicator uitgedrukt in euro’s. Het voegt alle relevante milieueffecten van een product samen in één enkele score van milieukosten die de milieu schaduw prijs /schaduwkosten van het product of project aantoont.

In dit artikel leer je:

  • Alles over wat de milieukostenindicator (MKI) is;
  • Waarvoor de MKI wordt gebruikt;
  • Hoe je de MKI berekend.

MKI vat alle milieu-impact samen in 1 milieu score

In het algemeen worden de meeste emissies van een product niet gemaakt tijdens de productie, maar over de hele toeleveringsketen. De milieu-impact kan hiervoor worden gemeten door het uitvoeren van een levenscyclusanalyse (LCA).

Omdat milieu-gegevens afkomstig zijn uit veel verschillende bronnen, variëren de milieu-effecten die worden gemeten veel. Ze worden dan ook allemaal gemeten in verschillende milieu-impact categorieën.

Het resultaat: al deze impact categoriën zijn lastig te vergeleken. Dit is dan ook precies waar de milieukostenindicator (MKI) in het spel komt. Als een single-score indicator uitgedrukt in een monetaire waarde (€) vereenvoudigt- en verenigt de MKI verschillende milieu-gegevenspunten in één (monetair) score.

Als resultaat houden we één indicator over die over meerdere industrieën/producten kan worden vergeleken.

Belangrijke informatie: De MKI gaat veranderen als gevolg van de herziene Europese EPD norm de EN15804+A2. Hieronder vind je alle nodige informatie:

Uitgebreid artikel over de EN15804+A2 en de veranderingen in de Bepalingsmethode & MKI.

Overheidsopdrachten met de milieukostenindicator (MKI)

In Nederland worden circulaire en duurzame overheidsopdrachten steeds belangrijker. De resultaten van de Levenscyclusanalyses (LCA) worden hierdoor geleidelijk meer aangenomen voor deze projecten in de vorm van MKIs.

Vooral de laatste tijd worden MKIs steeds vaker gebruikt bij openbare aanbestedingen, met name in de Nederlandse bouwsector. Bij deze aanbestedingen wordt de milieukostenindicator (MKI) gebruikt als belangrijk criterium om de uiteindelijk winnende offerte te bepalen. De toeleverancier met de laagste MKI score heeft het minst impact op het milieu, en daardoor een hogere kans om aanbestedingen/tenders te winnen.

Ook alle opdrachtgevers (bijv. Rijkswaterstaat) die het nationale Betonakkoord hebben ondertekend – een aantal dat met de maand toeneemt – zullen de MKI uitvragen in hun tenders.

In Engels staat de milieukostenindicator (MKI) bekend als Environmental Cost Indicator (ECI).

Hoe de MKI wordt gebruikt in aanbestedingen

De MKI waarde zorgt er vooral voor dat de milieuprestaties van verschillende leveranciers objectief kunnen worden vergeleken.

Kortingen door lagere milieukosten

Door een milieukosten indicator voor hun project te verstrekken, kunnen de aannemers een fictieve korting op hun aanbod ontvangen. Hierdoor krijgt het aanbod met de laagste milieukosten de hoogste korting.

Milieukosten indicator (MKI) kortingen in offertes
Milieukosten indicator (MKI) kortingen in offertes

Dit betekent dat zelfs als de werkelijke prijs van het aanbod hoger is, een betere milieuprestatie de kans op een uiteindelijk goedgekeurde offerte aanzienlijk vergroot.

Maximum MKI voor contract vereisten

In andere gevallen dienen de MKI-waarden ook als drempels, waarbij de maximale MKI-waarden in de contract vereisten worden opgenomen. Hierdoor worden aanbiedingen met een lage milieuprestatie automatisch afgewezen.

Hoe wordt de MKI berekend?

Om de MKI te berekenen, berekenen we eerst de milieu-impact in elke fase van de levenscyclus van een product door een Levenscyclusanalyse (LCA) uit te voeren. De LCA resultaten worden daarna gekoppeld aan monetaire weging (€) en bij elkaar opgeteld om tot 1 MKI score te komen.

Hieronder vindt je een snel overzicht van alle stappen om een MKI te berekenen.

Milieukostenindicator (MKI) berekening in 4 stappen:

Rekenproces milieukosten indicator (MKI)
Berekening milieukosten indicator (MKI)

1. Verzamel input gegevens

Eerst moeten we de gegevens verzamelen over de grondstoffen, halffabricaten, processen en energie die worden gebruikt in het product- of proces dat we proberen te analyseren.

2. Berekening van Emissies

Nu evalueren en berekenen we de emissies die deze inputs veroorzaken, bijvoorbeeld CO₂, PO₄³⁻ en NOx.

3. Verdeling in impact-categorieën

In de derde stap, verdelen we onze emissiegegevens duidelijk in impact-categorieën.

Snel overzicht: Impact Categorieën

Je kunt een gedetailleerder overzicht krijgen van alle impact categorieën binnen een LCA in ons hoofdartikel over dit onderwerp: Impact Categorieën (LCA)

In LCA worden de emissies die tijdens de levenscyclus van producten en projecten worden gegenereerd, omgezet in duidelijke impact-categorieën zoals klimaatverandering (GWP), of toxiciteiten. Deze omzettingen zijn gebaseerd op complexe wetenschappelijke modellen die rekening houden met de emissies in lucht, water, en bodem. Maar ook een aantal stofeigenschappen zoals; biologische afbreekbaarheid, votaliteit, oplosbaarheid, toxische mechanismen, etc.

4. Weging van de impact categorieën

Ook met een lijst van impactscores voor alle impact-categorieën, kunnen vergelijkingen tussen producten toch nog steeds moeilijk of onovertuigend zijn. Om daarom één duidelijk vergelijkbaar getal te creëren, zoals de MKI, moeten de scores worden afgewogen en samengevoegd.

De milieueffecten worden afgewogen op basis van de methode van de schaduwprijs of schaduwkosten. De schaduwprijs is het hoogste kostenniveau dat aanvaardbaar is voor overheden, en gaat om kosten in € per eenheid van een emissie (preventie kosten).

Schaduwkosten zijn de kosten van een gebouw, product of project op het milieu – uitgedrukt in een geldwaarde. Deze kosten zijn niet direct zichtbaar in onze economie. Maar toch betaal je wel voor deze kosten, zij het indirect.

Indicator voor milieukosten: voorbeeld

De weging van de milieueffecten voor MKI wordt gedaan met behulp van berekeningsfactoren zoals die hieronder.

Impact categorie Eenheid Weighting Factor (€/ unit)
Opwarming kg CO₂-eq 0,05 €
Uitputting van ozon kg CFC-11-EQ 30,00 €
Verzuring van bodem en water kg SO₂-eq 4,00 €
Eutrofiëring kg PO₄³⁻-eq 9,00 €
Uitputting van abiotische middelen-elementen kg SB-eq 0,16 €
Uitputting van abiotische middelen – fossiele brandstoffen kg SB-eq 0,16 €
Menselijke toxiciteit kg 1,4 DB-eq 0, 09 €
Freshwater ecotoxicity kg 1,4 DB-eq 0,03 €
Marine water ecotoxicity kg 1,4 DB-eq 0,0001 €
Terrestrial ecotoxicity 1,4 DB-
eq
0,06 €
Photochemical oxidant creation (Smog) kg C2H4 2,00 €

in de afbeelding hieronder zie je hoe de MKI van een product er uit kan zien.

In het linker diagram zien we de impact van een biervat op de opwarming van de aarde, gemeten in CO₂-equivalent (CO₂-eq). In het rechter diagram worden dezelfde gegevens vertaald naar de milieukostenindicator in euro’s. We zien hier dat het groene schijfje in het rechter diagram significant groter is dan in het eerste diagram – dit zou kunnen leiden tot de conclusie dat ook andere effecten naast CO₂ een relatief hoge bijdrage leveren aan de totale milieukosten van het product.

Milieukostenindicator: De verbinding met de Circulaire Economie

De milieukostenindicator kan ook dienen om initiatieven te meten die gericht zijn op meer circulariteit. Hoe dit werkt leggen we uit in de onderstaande grafiek (klik om groter te maken).

Hier zie je dat je circulaire initiatieven in het materiaal- en energieverbruik, de emissies verminderen. Dit kan dan weer worden gemeten in de verschillende impact-categorieën, die vervolgens worden geconsolideerd in de milieukostenindicator. De MKI kan dus worden gebruikt om duurzaamheid aan te tonen, of om er achter te komen op welke vlakken je je product duurzamer kunt maken- en de resultaten hiervan weer te kunnen meten.

Op deze manier kun je uiteindelijk transparantere en duurzamere keuzes maken binnen je bedrijf.

Circularity and ECI Environmental Cost Indicator
Circularity and ECI Environmental Cost Indicator

De MKI en de Milieuprestatie Gebouwen (MPG)

Als laatste wordt de MKI ook gebruikt om de Milieuprestatie Gebouwen (MPG) te berekenen. De MPG is de totale milieu impact van een gebouw in één enkele score uitgedrukt in Euro per m2/per jaar). Om deze reden wordt de MPG ook wel de schaduwprijs van een gebouw genoemd.

De MPG is verplicht bij het bouwen van nieuwe kantoorgebouwen of nieuwbouwwoningen (B&U) en een opkomend criterium in de GWW.

Samengevat: de MPG is de MKI per m2/per jaar voor een gebouw. Je komt tot de MPG door de totale MKI van een gebouw te delen door het (bruto) vloeroppervlak en de levensduur van het gebouw. Om deze reden wordt de MPG van een gebouw uitgedrukt in Euro/m2/jaar.

Author
Luc Hillege

Hi! I'm Luc - Product Manager at Ecochain. I ensure the development of our software solutions is aligned with the needs and requirements of our customers. My main objective: to deliver valuable technology that allows our customers to measure their Product's Environmental Footprint (LCA).

All posts by Luc