We zijn in Nederland dol op ons asfalt- en om een goede reden. De hoge kwaliteit, duurzaamheid en het rijcomfort spannen er niet om. Als onmisbaar onderdeel in onze infrastructuur, wordt asfalt dan ook zeer intensief gebruikt. Maar wat is nu eigenlijk de milieu-footprint van asfalt? Wat voor rol heeft de Milieukostenindicator (MKI) in het creëren van steeds groenere wegen?
Het is een familiebedrijf in het kloppend hart van de Nederlandse woningbouw, utiliteitsbouw- en infrastructuur. Met € 1,5 miljard aan omzet en ruim 2.800 medewerkers staat *Dura Vermeer in de top tien van bedrijven van de Nederlandse bouwbranche.
*Deze case study betreft Dura Vermeer Divisie Infra.
En met grote private en publieke opdrachtgevers zoals Rijkswaterstaat, ProRail, provinciën en gemeenten- realiseert Dura Vermeer zich maar al te goed dat hun bouwactiviteiten ook een ander soort impact hebben.
Met het mooie motto ‘In doen verbinden, in groen vooruit’, heeft Dura Vermeer daarom drie duurzaamheidsambities opgesteld die leidend zijn voor hun manier van handelen en werken:
Na het Parijs Klimaatakkoord in 2015 en de komst van de Sustainable Development Goals (SDGs) van de Verenigde Naties, werd de asfaltsector langzaam maar zeker flink opgeschud.
Het Klimaatakkoord werd doorvertaald in scherpe verduurzaming ambities voor de hele GWW sector. En een andere, duurzamere manier van het uitvragen van (met name publieke) projecten werd geïnitieerd in de Nederlandse infrastructuur.
Circulair, schoon en emissieloos produceren en bouwen moesten de norm worden.
“Door meer terug te geven dan we van de omgeving vragen, kunnen we blijvend waarde toevoegen en een bijdrage leveren aan een gezondere, duurzame leefomgeving voor iedereen. Nu, en voor generaties in de toekomst.”
Marleen Versteegen, adviseur duurzaamheid bij Dura Vermeer Divisie Infra
Om deze duurzame ambities te realiseren, begonnen publieke opdrachtgevers 6 jaar terug steeds meer te vragen naar duurzaamheidsscores in hun aanbestedingen. Met name de *Milieukostenindicator (MKI)– werd een bepalend gunningscriterium om aannemers te beoordelen en vergelijken op basis van de duurzaamheid van hun producten.
Het idee van de MKI is effectief en duidelijk: een lage product milieu-footprint wordt vertaald in een lage MKI waarde. En met een zo laag mogelijke MKI waarde kunnen dus tenders worden gewonnen. De MKI zorgt ervoor dat opdrachtgevers hun projecten kunnen verduurzamen- en aannemers worden gemotiveerd om hun producten duurzaam te innoveren. Een mooie manier om duurzame acties aan te wakkeren.
Om deze grote vraag naar de MKI te beantwoorden, is een aantal van de grootste asfaltproducenten een traject aangegaan met Ecochain als branchepartner. Waaronder: Dura Vermeer Divisie Infra.
Het doel van het traject: (1) De MKI-waarden van 19 asfaltmengsels (brancherapport) berekenen om zo referentiewaarden te creëren voor de rest van de asfaltbranche. En (2) de MKI te berekenen van al Dura Vermeers eigen asfaltproducten (500+) om continue duurzame verbetering mogelijk te maken.
*De MKI drukt de totale milieu-footprint van een bouwproduct of een GWW-werk uit in Euro’s. Het wordt berekend d.m.v een Levenscyclusanalyse (LCA), waarin milieu-impact categorie uitkomsten worden gewogen naar zwaarte- en aan een geldwaarde worden gekoppeld.
Voor de branche referentiewaarden zijn de platforms Simapro en Ecochain portfolio footprint tool Helix gebruikt. Deze 17 waarden en Dura Vermeers eigen MKIs zijn berekend door middel van Levenscyclusanalyses (LCA). Voor Dura Vermeers producten is Ecochain Helix gebruikt- met als belangrijkste database Ecoinvent en de Nationale Milieu Database (NMD).
De LCAs voor Dura Vermeers asfaltproducten worden jaarlijks over beide asfaltcentrales uitgevoerd. Een massa berekening per asfaltcentrale, berekent hierbij de MKI van alle individuele producten (250+ per centrale). Deze methode heet ook wel Activity-Based Footprinting.
De LCAs zijn uitgevoerd conform de asfalt Product Category Rules (PCR). De asfalt PCR-NL is een standaard manier waarop LCAs en MKIs moeten worden uitgevoerd in Nederland. Deze zijn in 2020 tot stand gekomen door hechte samenwerking tussen Ecochain, Rijkswaterstaat, Ecoreview, TNO en een aantal grote asfaltproducten- waaronder Dura Vermeer Divisie Infra. De asfalt PCR-NL wordt jaarlijks ge-update.
Na het ontwikkelen van de MKIs voor de eerste 17 benchmark producten, is er een asfalt brancherapport opgesteld in 2018.
Door dit rapport en de vraag naar een eenduidige manier om MKI waarden van asfalt uit te rekenen, zijn in samenwerking met meerdere branchepartijen, de Product Category Rules (PCR-NL) voor de asfaltsector opgesteld. In 2020 is er een nieuw brancherapport opgesteld met 19 benchmark producten- compleet conform aan de PCR asfalt.
Uit de geverifieerde MKI resultaten bleek dat het grootste deel van de gemiddelde milieu-footprint van de asfaltproducten afkomstig was uit het winnen van de benodigde grondstoffen met 70%. Denk bijvoorbeeld aan de grondstof bitumen- een zeer belangrijk onderdeel voor asfalt dat wordt gewonnen uit aardolie.
Daarnaast was met 18%, de tweede grootste impact contributie afkomstig van het transport van deze grondstoffen naar de centrales (afhankelijk van het product, is dit per vrachtwagen of via zeevaart). Als laatste bleek dat met 12% van de totale impact, het gebruik van aardgas in de productieprocessen ook zorgde voor een significante bijdrage aan de gemiddelde milieu-footprint.
In afbeelding 3 is vooral het grote positieve effect van Dura Vermeer’s recycling te zien (ook wel onderdeel van module D in LCAs) in het berekenen van de MKI (mint gekleurde gedeelte). Door met name grondstoffen te hergebruiken, wordt een groot deel van de impact door het winnen van de grondstoffen bespaard. Dit ‘gewonnen’ impact gedeelte kan dan worden afgetrokken van de MKI waarde. Hierdoor wordt de MKI voordeliger.
De impact hotspots van de product MKIs vertellen Dura Vermeer precies waar ze hun impact reductiemaatregelen op moeten focussen:
En hierin focust Dura Vermeer niet alleen op zichzelf. Ook leveranciers worden gestimuleerd om hun eigen milieu-footprint kritisch onder de loep te nemen en reductiemaatregelen te nemen.
“Door Ecochain hebben we de mogelijkheid milieu-footprint inzichtelijk te maken. Daardoor kunnen we onze opdrachtgevers en partners ook overtuigen om duurzame stappen te maken.“
Sven van Es, projectcoördinator duurzaamheid bij Dura Vermeer Divisie Infra
Dura Vermeer is niet van plan snel te stoppen met het maken van LCAs. Constant worden weer nieuwe waardes, asfaltmengsels en verbeter scenario’s berekend. Toewerken naar een milieu-footprint van 0 in 2030 is dan ook een proces van continue verbetering.
Inzicht in de duurzaamheid van hun producten creëert niet alleen focus in Dura Vermeer’s duurzaamheidsstrategie voor beide centrales. Het geeft ook duidelijke richting aan de productontwikkeling- en innovatie. Hoe kunnen nieuwe producten zo worden ontwikkeld dat ze beter scoren qua MKI in aanbestedingen?
De MKI is hiermee cruciale informatie geworden voor het inrichten en onderbouwen van duurzame strategieën en investeringen. Maar ook om duurzaamheidsbewustzijn te stimuleren en te vergroten in zowel de hele sector, als binnen bedrijven.
