Het betonakkoord is een nationale afspraak tussen overheid, industrie en maatschappelijke organisaties om de CO₂-uitstoot van de Nederlandse betonsector te verminderen. Vanaf 2023 wordt duurzaam beton verplicht in aanbestedingen. Toeleveranciers moeten de Milieukostenindicator (MKI) van hun betonproducten leveren in tenders – om zo hun duurzaamheid aan te tonen.
Hoe maak je snel en efficiënt geverifieerde MKIs?
In dit artikel leer je:
- Wat het betonakkoord inhoudt;
- Wat de belangrijkste doelstellingen van het betonakkoord zijn;
- De belangrijke rol van MKI in het betonakkoord;
- Het stappenplan om efficiënt MKIs te maken in 2023.
Wat is het Betonakkoord?
Het Betonakkoord is een nationaal akkoord voor duurzame groei binnen de Nederlandse betonsector. Het bestaat uit een aantal duurzaamheidsdoelen en ambities in de betonketen die gelden voor iedereen die meedoet. Denk bijvoorbeeld aan een 30% sector wijde CO₂-reductie in 2030 ten opzichte van 1990.
Het akkoord is geïnitieerd door MVO Nederland en onderschreven door het Betonhuis en Betonvereniging.
Inmiddels hebben meer dan 70 private & publieke partijen uit de hele keten ondertekend. Dit zijn opdrachtgevers (Rijkswaterstaat, Prorail, etc.), gemeenten (Gemeente Den Haag, Utrecht, Leiden, etc.), toeleveranciers (Betoncentrale Wessel B.V., BASF Nederland B.V., etc.), bouwbedrijven (VolkerWessels, BAM Infra, etc.) en sympathisanten (bijv. Betonhuis).
Het Betonakkoord bestaat uit 3 stappen/fases:
- Stap 1 – Start van de eerste maatregelen: sinds 2018 zijn er al enkele maatregelen ontworpen door de ondertekende partijen. Deze zijn sinds begin 2022 in werking gezet – met als verwachting in de komende twee jaar 15%-20% reductie in CO₂-uitstoot en een flinke verhoging van recyclingpercentages te realiseren. Lees hier de eerste maatregelen van Rijkswaterstaat.
- Stap 2 – Start van innovatieprogramma: Het innovatieprogramma ‘duurzame betonketen’ is in 2022 van start gegaan. Hierin werken marktpartijen en opdrachtgevers nauw samen om duurzame innovaties te testen, valideren, en certificeren.
- Stap 3 – Start van disruptieve innovaties ontwikkelen: Deze stap vindt plaats na 2025. Marktpartijen maken hier in samenwerking met bedrijven, opdrachtgevers en kennisinstellingen grote duurzame sprongen. Opdrachtgevers zullen de resulterende duurzame innovaties standaard een plek geven in bouwprojecten.
Belangrijkste doelstellingen van het Betonakkoord
Voor nu geldt nog de de versie van het Betonakkoord uit 2018. Hierin staan de volgende doelstellingen voor 2030:
- Samenwerking in de betonketen voor verdere verduurzaming;
- Consistente uitvraag van duurzaam beton;
- Een vermindering van de CO₂-uitstoot in de betonketen met 30% in 2030 t.o.v. 1990 als ondergrens, te behalen in de keten, met daarbij een inspanning gericht op de nationale CO₂ -reductie ambitie van 49% uit het Regeerakkoord Rutte III (2017);
- 100% hoogwaardig hergebruik van het vrijkomende beton (grondstoffen, elementen, componenten), waarbij er transparantie is over de herkomst en samenstelling van het beton dat gerecycleerd wordt ten behoeve van de kwaliteit voor toekomstig hergebruik en waarbij aansluiting gezocht wordt bij erkende keurmerken en transparante meetmethodes;
- Het creëren van een netto positieve waarde van natuurlijk kapitaal in de betonsector. Natuurlijk kapitaal zijn alle natuurlijke hulpbronnen die de wereld biedt. Van bodem, tot lucht, tot mineralen, etc. Een netto positieve waarde van natuurlijk kapitaal betekent dat (de hele levenscyclus van) beton een positieve bijdrage moet leveren aan biodiversiteit, bodem, water en lucht.
- Het bevorderen van innovaties en sociaal kapitaal.
‘Om onze gezamenlijke doelen te halen, moet de hele betonketen in beweging komen. Als grote opdrachtgever nemen wij daarin graag onze verantwoordelijkheid. Om de CO₂-uitstoot terug te dringen, zullen we in onze aanbestedingen bijvoorbeeld sturen op een steeds lagere MilieuKostenIndicator (MKI) – in afstemming met alle partijen binnen het Betonakkoord.’ – Rijkswaterstaat
De rol van MKI in het Betonakkoord
Alle opdrachtgevers die het Betonakkoord hebben ondertekend, vragen minimumeisen voor CO₂-reductie en gebruiken gerecyclede materialen in tenders. Om deze CO₂-reductie transparant te maken, wordt toeleveranciers gevraagd om een geverifieerde MKI score te leveren (Betonakkoord, 2018).
De MKI ook wel Milieukostenindicator, vat alle effecten van een product op het milieu samen in 1 getal – uitgedrukt in Euros (€). Des de lager de MKI score van je beton, des de kleiner je impact op het milieu, des de hoger je kansen op het winnen van tenders.
MKI bereken je door LCAs uit te voeren
De MKI wordt berekend door een Levenscyclusanalyse (LCA) uit te voeren van je product. Dit kun je doen d.m.v. LCA software zoals Ecochain Helix. Een LCA heeft 15 milieu-impact categorieën als resultaat. Deze resultaten worden gelinkt aan een geldwaarde, vastgesteld door de Bepalingsmethode. Al deze waardes bij elkaar opgeteld vormen uiteindelijk je totale MKI score.
LCAs en MKIs kun je laten verifiëren door een derde partij om aan te tonen dat deze correct is uitgevoerd (volgens alle normen en standaarden). Dit is dan ook vastgesteld als een vereiste in het betonakkoord.
De MKI is de perfecte manier om CO₂-uitstoot en duurzame ontwikkelingen (bijv. gebruik van gerecyclde materialen) – in betonproducten aan te tonen. Daarom gebruiken veel koplopers continu LCA en MKI om hun verduurzaming te sturen – en het resultaat te meten en claimen.
Geverifieerde MKIs leveren: Stappenplan voor 2023
Het blijft echter niet meer bij één MKI voor één losse tender. Door het betonakkoord neemt de vereiste voor geverifieerde MKI scores in tenders exponentieel toe.
Producerende bedrijven moeten voor verschillende tenders MKI scores van diverse mengsels en producten aanleveren.
Daarom berekenen partijen zoals Dura Vermeer Infra (lees onze case study met Dura Vermeer hier) de MKI van al hun producten met Ecochain Helix. Zo kunnen ze al hun MKIs in één keer efficient verifiëren. Ook brancheorganisatie voor mortel leveranciers NeMo gebruikt Ecochain Helix om de branchegemiddelde LCA/MKI waardes voor de hele betonsector vast stellen. Zo kunnen partijen in de toekomst hun MKI scores benchmarken.
Jouw MKI stappenplan voor 2023:
1. Bereken LCAs van je hele product portfolio:
Met Ecochain Helix meet je de milieu-footprint van je hele fabriek en LCAs van al je producten – in één keer. Dit doen we met onze unieke methode: Activity-based footprinting. Bulk LCAs maken heeft veel voordelen:
- Je bespaart veel tijd & kosten, doordat je niet 1-voor-1 losse LCAs en MKIs hoeft te berekenen.
- Je kunt meerdere- of al je LCAs in één keer laten verifiëren. Hierdoor bespaar je wederom veel kosten.
- Als je een nieuw mengsel/ingrediënt/product toevoegt aan je portfolio, hoef je alleen de LCA voor deze ‘wijziging’ te berekenen in Helix. I.p.v een hele nieuwe LCA van het product te moeten maken. Handig toch?
- Je berekend de werkelijke impact van de betonproducten met categorie 1 data.
Afbeelding 1. De Milieukostenindicator (Engels: Environmental Cost Indicator) van 37 beton mengsel zoals weergegeven in Ecochain Helix. Deze screenshot laat gegevens zien uit een beton demo omgeving in Helix.
Afbeelding 2. Vergelijking van de MKI van twee betonmengsels in Ecochain Helix. Deze screenshot laat gegevens zien uit een beton demo omgeving in Helix.
2. Maak in een handomdraai MKIs:
Met de MKI impact categorie in Helix, kun je in 1 keer MKI resultaten uitdraaien van al je producten. Daarnaast heb je met Helix altijd toegang tot je LCA data – elke kleine verandering kun je direct doorberekenen en aantonen.
3. Verifieer efficiënt individuele MKIs- of doe het in bulk:
Alle LCA resultaten uit Ecochain Helix zijn conform de relevante normen en standaarden. Jouw MKI resultaten kunnen daarom gelijk worden geverifieerd. Dit is niet het geval voor sommige gratis tools zoals de monitoringstool van Betonhuis. Ecochain heeft meerdere partners die snel een verificatie van jouw MKI(s) kunnen leveren.
4. Verbeter je producten – gedreven door milieu data:
Het betonakkoord stuurt enorm op duurzame innovatie (stap 2 en 3 van het betonakkoord). Vooral om lage(re) milieu-impact en CO₂ reductie van beton producten te realiseren. Er is geen betere manier om de milieu-impact van duurzame innovaties te testen of bewijzen – dan LCA.
Bereid je ook efficiënt voor op MKI. Met 10+ jaar ervaring in de betonsector, helpen we je graag. Vraag nu een gratis MKI gesprek aan.
Bronnen:
